22 Ağustos 2011 Pazartesi

BÜYÜK HARFLERİN KULLANIMI


Büyük Harflerin Kullanımı

1. Her cümlenin ilk harfi büyük yazılır:
— Sabah sekizde kalktım.

2. Şiirde her dizenin ilk harfi büyük yazılır:
— Korkma sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak.

3. Yazı başlıklarmdaki her sözcük büyük harfle başlar. Başlıkların sonuna nokta konmaz. Bağlaç ve ilgeçler varsa küçük harfle başlar:
Coğrafî Bölgeler, Leyla ile Mecnun, Sen ve Ben, Gel de Yanma...

Başlıkların sonuna ünlem (!) ve soru işareti dışında işaret konmaz.
Başlığın tümü büyük harfle yazılacaksa bağlaç ve İlgeçler de büyük harfle yazılır.

GURUR VE İNTİKAM

4. Mektuplarda ve resmî yazışmalarda hitapların ilk sözcüğü büyük harfle başlar:
Değerli arkadaşım, Sevgili kardeşim, Aziz dostum...


5. Özel adlar kısaltılınca her sözcüğün ilk harfleri alınarak büyük harfle başlar. Diğer kısaltmalar küçük harfle başlar:
MEB, TRT, vs., cm..

Özel adların kısaltmalarına getirilen ekler kesme işareti ile ayrılır ve kısaltmanın okunuşuna göre getirilir:
TDK' ye , TRT'nin...

6. Yön adları küçük harfle başlar:
Rüzgar, güneydoğudan esiyor.

Ancak, özel adlarla birlikte kullanılan yön adları, bölge adı olarak kullanılırsa büyük harfle başlar:

Doğu Anadolu Bölgesi, Güneydoğu Asya İç Anadolu, Yakın Doğu...

7. Yer adlarında ilk addan sonra gelen deniz, nehir, göl, dağ, boğaz vb. tür bildiren ikinci adlar küçük harfle başlar:
Meriç nehri, Alp dağları, Marmara denizi...

Ancak, ikinci sözcük özel ada dahil ise ve ikisi birden kastedilen kavramı karşılıyorsa, ikinci ad da büyük harfle başlar.
Çanakkale Boğazı, Van Gölü, Konya Ovası...

8. Özel adlar büyük harfle başlar:
a. İnsan adları ve bunlarla birlikte kullanılan unvanlar, saygı sözleri büyük harfle başlar:
Ali Bey, Doktor Ayşe, Genç Osman...

Akrabalık bildiren adlar ise küçük harfle başlar:
Funda teyzemi çok severim.

b. Bölge, ülke, devlet ve kıta, kasaba, köy, il, ilçe, semt, mahalle ... adları büyük harfle başlar:
Asya, Türkiye, Amerika Birleşik Devletleri, Akdeniz Bölgesi, Ankara, Akçaköy, Gazi Mahallesi...

c. Ulusal ve dinî bayramların adları büyük harfle başlar:
Cumhuriyet Bayramı, Ramazan Bayramı...
Bayram niteliği kazanmış günlerin adları da büyük harfle başlar:
Anneler Günü, Öğretmenler Günü...

ç. Dil adları büyük harfle başlar. Ancak bu adlara eklenen çekim ekleri kesme işaretiyle ayrılmaz:
Türkçenin, Almancayı, ...

d. Din, mezhep ve tarikat adları büyük harfle başlar. Ancak bu adlara getirilen çekim ekleri kesme işaretiyle ayrılmaz:
Hıristiyanların, islâmın, Bektaşîlerden ...

e. Kurum, kuruluş, makam, iş yeri, dernek adları büyük harfle başlar:
Kanarya Sevenler Derneği, Türk Dil Kurumu, Yeşil Market...

f. Gezegen adları büyük harfle başlar:
Mars, Uranüs ...

Ancak, güneş, dünya ve ay sözcükleri coğrafî terim olarak kullanılırsa büyük harfle, diğer durumlarda küçük harfle başlar:
Ay, Dünya'nın uydusudur. Bu ne biçim dünya.

g. Kitap, dergi, gazete adları büyük harflerle başlar:
Mavi ve Siyah, Gösteri, Milliyet...

h. Yasa, yönetmelik, antlaşma, savaş adları büyük harfle başlar:
Türk Medeni Kanunu, Sınıf Geçme Yönetmeliği, Ankara Antlaşması, Kurtuluş Savaşı...

ı. Müze, saray, harabe, köprü, anıt adları büyük harfle başlar:
Resim-Heykel Müzesi, Topkapı Sarayı, Boğaziçi Köprüsü, Zafer Anıtı...

i. Hayvanlara özel olarak verilen adlar büyük harfle başlar:
Minnoş, Karabaş, Sarıkız...