YARATICI DRAMANIN BİR YÖNTEM OLARAK REHBERLİK VE PSİKOLOJİK DANIŞMA HİZMETLERİNDE KULLANILMASI-FEVZİ BAKIR
Projenin başlığı / adı: Yaratıcı Drama"nın Bir Yöntem Olarak Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Hizmetlerinde Kullanılması ( Meslek Rehberliği ).
Projenin Uygulayıcısı: Fevzi BAKIR
Projenin konusu: Mesleki rehberlik çalışmalarında yaratıcı dramanın bir öğretim yöntemi olarak nasıl kullanılabileceği konusunda atölye çalışması.
Projenin özeti:
San'ın da belirttiği gibi, "Eğitimin başlıca amaçlarından olan yeni kuşakların toplum yaşamında yerlerini almak üzere hazırlanmaları ve bunun için gerekli bilgi, beceri ve davranışları geliştirmeleri, kazanmaları eğitimde drama çalışmalarında da başlıca amaçtır"
Eğitimde sözel ve sembolik ağırlıklı öğretimin yerini görsel ve yaşantılara dayalı öğretim almaktadır. Çünkü bireyde kalıcı öğrenmenin olabilmesi için etkin katılım gerekmektedir. Sözel ağırlıklı öğretimde %10 olan hatırlama ve kalıcılık görselde %30, yaşantılara dayalı öğretimde %90'a ulaşmaktadır. Bu gerçeğin insanlığın kültürel mirası olarak benimsenmesi gerektiğini eski Çin atasözü de göstermektedir; "Duyarsam unuturum, görürsem hatırlarım, yaparsam anlar ve öğrenirim"
"Oyun oynamak çocuklar için yaşamlarındaki en değerli şeydir. Çocuklar oyun oynayarak; sosyal ilişkileri geliştirmeyi, insanlarla iletişim kurabilmeyi, kendilerini tanımayı, yani yaşamı öğrenirler"
Yukarıdaki genel ilkeler göz önüne alındığında artık meslek rehberliğinin sadece klasik yöntemlerle (sözel ağırlıklı) yapılmasının uygunluğunun olmadığı görülecektir. Hem evrensel, hem de ülkeler bağlamında yetişmiş ve eğitimli insan kaynağı en önemli amaç olmuştur. Bu bağlamda artık gerek bireysel, gerekse gruplarla yapılan çalışmalarda tüm gelişime yönelik ve kalıcı öğrenmeyi artıracak yöntem ve tekniklerin kullanılması gerekli ve zorunludur.
Bu iki alanın bir arada kullanılabilmesine olanak veren altyapı, her iki alanda da mevcuttur. Şöyle ki, her iki alan da gönüllülük ilkesini temel alır, her iki alan da grup etkileşimini önemser, özellikle drama çalışmaları için bu olmazsa olmaz bir kuraldır, her iki alan da öğrenmedeki temel kurallardan olan yaparak, yaşayarak ilkesinin öğrenmedeki kalıcılığı artırdığını alan olarak benimser. En önemlisi de her iki alan katılımcılara kendileri ve çevreleri hakkında doğru karar verme becerileri geliştirmelerine yardımcı olur. Bu doğrultuda da bundan sonra gidecekleri ya da gidebilecekleri kurumları daha yakından bilerek seçmeleri ve bunlarla ilgili sağlıklı bilgi edinmeleri temel bir amaçtır.
San'ın da belirttiği gibi, "Eğitimin başlıca amaçlarından olan yeni kuşakların toplum yaşamında yerlerini almak üzere hazırlanmaları ve bunun için gerekli bilgi, beceri ve davranışları geliştirmeleri, kazanmaları eğitimde drama çalışmalarında da başlıca amaçtır"
Eğitimde sözel ve sembolik ağırlıklı öğretimin yerini görsel ve yaşantılara dayalı öğretim almaktadır. Çünkü bireyde kalıcı öğrenmenin olabilmesi için etkin katılım gerekmektedir. Sözel ağırlıklı öğretimde %10 olan hatırlama ve kalıcılık görselde %30, yaşantılara dayalı öğretimde %90'a ulaşmaktadır. Bu gerçeğin insanlığın kültürel mirası olarak benimsenmesi gerektiğini eski Çin atasözü de göstermektedir; "Duyarsam unuturum, görürsem hatırlarım, yaparsam anlar ve öğrenirim"
"Oyun oynamak çocuklar için yaşamlarındaki en değerli şeydir. Çocuklar oyun oynayarak; sosyal ilişkileri geliştirmeyi, insanlarla iletişim kurabilmeyi, kendilerini tanımayı, yani yaşamı öğrenirler"
Yukarıdaki genel ilkeler göz önüne alındığında artık meslek rehberliğinin sadece klasik yöntemlerle (sözel ağırlıklı) yapılmasının uygunluğunun olmadığı görülecektir. Hem evrensel, hem de ülkeler bağlamında yetişmiş ve eğitimli insan kaynağı en önemli amaç olmuştur. Bu bağlamda artık gerek bireysel, gerekse gruplarla yapılan çalışmalarda tüm gelişime yönelik ve kalıcı öğrenmeyi artıracak yöntem ve tekniklerin kullanılması gerekli ve zorunludur.
Bu iki alanın bir arada kullanılabilmesine olanak veren altyapı, her iki alanda da mevcuttur. Şöyle ki, her iki alan da gönüllülük ilkesini temel alır, her iki alan da grup etkileşimini önemser, özellikle drama çalışmaları için bu olmazsa olmaz bir kuraldır, her iki alan da öğrenmedeki temel kurallardan olan yaparak, yaşayarak ilkesinin öğrenmedeki kalıcılığı artırdığını alan olarak benimser. En önemlisi de her iki alan katılımcılara kendileri ve çevreleri hakkında doğru karar verme becerileri geliştirmelerine yardımcı olur. Bu doğrultuda da bundan sonra gidecekleri ya da gidebilecekleri kurumları daha yakından bilerek seçmeleri ve bunlarla ilgili sağlıklı bilgi edinmeleri temel bir amaçtır.
Meslek Rehberliğinde Rol Oynama ve Doğaçlama Çalışmaları
Alanla ilgili yapılan literatür taramasında bu alanda fazla bir çalışmanın olmadığı görülmüştür. Birebir drama çalışması olmasa da dramaya uygulanabilir ya da grup etkinliği anlamında bazı çalışmalar vardır. Sözgelimi; Prof. Dr. Üstün Dökmen'in (Sosyometri ve Psikodrama, 1995: 209-210) isimli çalışmasında daha çok psikodrama süreci içerisinde meslek rehberliğine yer vermiştir. Bir diğer çalışma, Doç. Dr. Serdar Erkan'ın "Örnek Grup Rehberliği Etkinlikleri" (1995) adlı çalışmasıdır.Diğer bir çalışma da Prof. Dr. Yıldız Kuzgun'un "Meslek Danışmanlığı, Kuramlar, Uygulamalar" (2000) isimli eseri ve yine Prof. Dr. Yıldız Kuzgun'un "Grup Rehberliği El Kitabı" (1997) isimli çalışmalarıdır. İlk çalışma meslek rehberliği ile ilgili kavram ve kuramları bir araya getiren kapsamlı bir çalışma olup, çalışma içerisinde grup etkinlikleri için uygulanabilir örnekler de vardır ve bunlar için yaratıcı drama etkinlikleri kullanılarak etkili sonuçlar alınabilir. Diğer çalışmaya gelince, bu daha çok okulda bu işleri yapan kişiler için düzenlenmiş bir uygulama örnekleri kitapçığıdır.
MESLEKİ REHBERLİK VE YARATICI DRAMA İLİŞKİSİ
Meslek; kişinin salt kendi doyumu için değil, başkalarının da yararı için yaptığı ve karşılığında bir kazanç elde ettiği etkinliktir. Meslek, bu niteliği ile özel meraktan ayrılır.
Özetle meslek, insanlara yararlı mal ve hizmet üretmek ve karşılığında para kazanmak için yapılan, belli bir eğitimle kazanılan sistemli bilgi ve becerilere dayalı, kuralları toplumca belirlenmiş etkinlikler bütünü olarak tanımlanabilir. Okullarda ki rehberlik ve psikolojik danışmanlık hizmetlerinden biri olan mesleki rehberlik alanında hizmetin daha etkin ve kalıcı olması için yaratıcı dramadan yararlanılması konusunda yapılmış bir hizmet içi çalışmasıdır.Çalışma süresince meslek rehberliği konuları olan; meslek seçimi, meslek tercihi, akademik başarı, ilgi, yetenek, sosyo - ekonomik durumun meslek tercihine katkısı, sosyal statü ve meslek seçimi gibi konular drama yöntemiyle işlenmiştirMeslek Rehberliği ve Yaratıcı Drama İlişkisi
Rehberliğin bireyde gerçekleştirme çalıştığı amaçlar:
1. Kendini tanıması, 2.Çevrede kendisine açık olan fırsatları öğrenmesi,
3. Gizilgüçlerini geliştirmesi, 4.Çevresine uyum sağlamasıRehberliğin ve Mesleki Rehberliğin Dayandığı İlkeler
1. Her birey seçme özgürlüğüne sahiptir,
2. İnsan saygıya değer bir varlıktır,
3. Rehberlik hizmetlerinden yararlanmak isteğe bağlıdır,
4. Her yaş grubu rehberlik hizmetlerinden yararlanabilir,
5. Rehberlik ve psikolojik danışmanlık hizmetlerinde bireysel farklara saygı esastır.Mesleki Rehberlik Açısından Dramanın Sağlayabileceği Yararlar
1.Çocukta yaratıcılığı ve hayal gücünü geliştirme,
2. Zihinsel kapasiteyi geliştirme,
3. Kendilik kavramının gelişmesine katkı,
4. Bağımsız düşünme ve karar verme,
5. Duyguların farkına varılması ve ifade edilmesi,
6. İletişim becerilerine olumlu katkı,
7. Sosyal farkındalığın artması ve problem çözme yeteneğinin gelişmesi,
8. Demokrasi eğitimine destek,
9. Grup içi süreçlere olumlu katkılar,
10. Genel öğrenci performansına olumlu etki.
Rehberliğin bireyde gerçekleştirme çalıştığı amaçlar:
1. Kendini tanıması, 2.Çevrede kendisine açık olan fırsatları öğrenmesi,
3. Gizilgüçlerini geliştirmesi, 4.Çevresine uyum sağlamasıRehberliğin ve Mesleki Rehberliğin Dayandığı İlkeler
1. Her birey seçme özgürlüğüne sahiptir,
2. İnsan saygıya değer bir varlıktır,
3. Rehberlik hizmetlerinden yararlanmak isteğe bağlıdır,
4. Her yaş grubu rehberlik hizmetlerinden yararlanabilir,
5. Rehberlik ve psikolojik danışmanlık hizmetlerinde bireysel farklara saygı esastır.Mesleki Rehberlik Açısından Dramanın Sağlayabileceği Yararlar
1.Çocukta yaratıcılığı ve hayal gücünü geliştirme,
2. Zihinsel kapasiteyi geliştirme,
3. Kendilik kavramının gelişmesine katkı,
4. Bağımsız düşünme ve karar verme,
5. Duyguların farkına varılması ve ifade edilmesi,
6. İletişim becerilerine olumlu katkı,
7. Sosyal farkındalığın artması ve problem çözme yeteneğinin gelişmesi,
8. Demokrasi eğitimine destek,
9. Grup içi süreçlere olumlu katkılar,
10. Genel öğrenci performansına olumlu etki.
Amaç: Kalıcı, etkili ve eğlendirici bir yöntemle meslek rehberliğini yapmak.
Gerekçe: Çalışma grubumuz düşünüldüğünde 7-14 yaş arası gruplarla çalışıyoruz. Bu yaş grubunda verilecek bilgiler salt bilgiye dayalı olunca öğrenilmesi ve kalıcılığının yeterliliği konusunda şüphelerim var. Bunun en iyi çözümünün bu çalışmaların yaratıcı drama yöntemiyle işlenmesi konusundadır. Sadece yaş düzeyi değil konunun da bir gereği olarak da bu yöntemin gerekliliği konusunda bir düşünceye sahibim.
Uygulama Süreci: 03 - 07 Mart 2003
Katılımcılar: Yenimahalle İlçesi İlköğretim Okullarında çalışan 20 Psikolojik Danışman.
Proje uygulama süresi: 5 Gün - 30 Saat.
Projenin yapıldığı yer: Yenimahalle Rehberlik ve Araştırma Merkezi Drama Odası
Sonuçlar: Atölye çalışmasına katılan katılımcılar bunun etkili ve verimli bir öğretim yöntemi olacağı konusunda hem uygulamalardaki performanslarıyla hem de etkinlik başlangıcı ve sonunda uygulanan değerlendirme formlarıyla bu düşünce ve duygularını deli getirmişlerdir.Ayrıca etkinlikten sonraki süreçte bazı katılımcılar bu çalışmayı kendi okullarında uygulamaya koymuşlardır.
Projenin başlangıç ve bitiş tarihleri: 3 Mart 2003 / 7 Mart 2003
Projenin sunulduğu / yapıldığı kurum: Yenimahalle Rehberlik ve Araştırma Merkezi.
