|
| KÖK VE EKLER |
|
|
|
|
|
|
|
| 1) İyelik ekleri isimlere eklenerek sahiplik bildirir. Şahıs ekleri ise fiillere eklenerek eylemin |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| kaçıncı şahıs tarafından yapıldığını bildirir.Buna göre aşağıdaki tabloyu doldurunuz. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| sözcük | iyelik eki | şahıs eki | sözcük | iyelik eki | şahıs eki |
|
|
|
|
| yoruldum |
|
| aradık |
|
|
|
|
|
|
| düşüncem |
|
| söylesen |
|
|
|
|
|
|
| fırsatınız |
|
| gelmeliyiz |
|
|
|
|
|
|
| biliyoruz |
|
| arabası |
|
|
|
|
|
|
| hataların |
|
| ilgilenin |
|
|
|
|
|
|
| 2)Haber (Bildirme) kipleri zaman anlamı taşır, dilek kipleri ise gereklilik, şart,istek ve emir |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| anlamı taşırlar.Aşağıda verilen fiilleri belirtilen kip ve kişiye göre çekimleyiniz. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| Fiil | Kipi |
| Kişisi |
| Çekimlenmiş şekli |
|
|
|
|
| beklemek | şart kipi |
| 2. tekil şahıs |
| beklesen |
|
|
|
|
| iletmek | görülen geçmiş z. |
| 3.tekil şahıs |
|
|
|
|
|
|
| kavra- | istek kipi |
| 2.çoğul şahıs |
|
|
|
|
|
|
| düşün- | gereklilik kipi |
| 1.çoğul kişi |
|
|
|
|
|
|
| yorul- | gelecek zaman |
| 1.tekil kişi |
|
|
|
|
|
|
| iyileş- | geniş zaman |
| 3.çoğul kişi |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| 3) Kök: Sözcüğün kendi anlamıyla ilgili en küçük parçasıdır.Aşağıdaki tabloyu doldurunuz. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| sözcük | Ad(isim)kökü |
| Fiil(eylem) kökü |
| Sözcük | Ad kökü | Fiil kökü |
|
|
| algıladı |
|
|
|
| gezi |
|
|
|
|
| bana |
|
|
|
| deney |
|
|
|
|
| gözüktü |
|
|
|
| bilgin |
|
|
|
|
| salgın |
|
|
|
| atılmış |
|
|
|
|
| sararmış |
|
|
|
| kucaklaştık |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| 4) Ortak kökü oluşturan kelimeler arasında anlam ilişkisi vardır. Yani sözcüğün hem isim hem de |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| fiil şekli vardır. Sesteş kökü oluşturan sözcükler arasında hiçbir anlam ilişkisi yoktur. Buna göre |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| aşağıdaki köklerin çeşitlerini karşılarına yazınız. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| Kök | türü |
| Kök | türü |
| Kök | türü |
|
|
| sol |
|
| sıva |
|
| güreş |
|
|
|
| kuru |
|
| düş |
|
| at |
|
|
|
| diz |
|
| ekşi |
|
| gül |
|
|
|
| saç |
|
| güven |
|
| savaş |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| 5) Bir sözcüğe "onun" zamirini getirdiğimizde anlamlı oluyorsa o sözcükteki ek 3.tekil kişi iyelik |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| ekidir. Anlamlı olmuyorsa ismin -i hali (belirtme hali) ekidir.Bu ek"neyi?ve kimi? Sorusuna cevap verir. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| Buna göre aşağıdaki cümlelerde geçen eklerin çeşitlerini altlarına yazınız. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| a) Ayşe'nin çayı soğumuş. |
|
| b)Bebeği öperek kucağına aldı. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| c) Bu çiçeği kim kopardı? |
|
| d) Kafası böyle şeylere çalışmaz. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| e) Odayı temizlemişsin. |
|
| e) Babamın arabası evin önündeydi. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| 6) Bir sözcüğe hem iyelik eki hem de hal eki gelecekse önce iyelik eki sonra da hal (durum) eki |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| gelir.Aşağıdaki örneklerin kök ve eklerini ayırarak altlarına çeşitlerini (örnekteki gibi) yazınız. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| kitabını | kitap- ı - n - ı |
|
| problemlerini |
|
|
|
|
|
| ad k İyelik e. | k.h hal e. |
| |
|
|
|
|
|
| yastığında |
|
|
| çantamızdan |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| kalemini |
|
|
| derdini |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| 7- Aşapıdaki cümlelerde hal ekleri cümleye hangi anlamı katmıştır, yanlarına yazınız. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| * İşi bitirebilmek için sabahlara kadar çalıştık. |
|
|
| ( ) |
|
|
|
|
|
| * Komşunun tavuğu komşuya kaz görünür. |
|
|
| ( ) |
|
|
|
|
|
| *Tembellikten ödevlerini bitiremedi. ( ) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| * Son sınav ocakta yapılacak. ( ) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| 8) Çekim eklerinin tablosunu doldurunuz. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| ÇEKİM EKLERİ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| 1- İSİM (AD) ÇEKİM EKLERİ |
|
|
|
| 2- FİİL (EYLEM) ÇEKİM EKLERİ |
|
|
|
|
| a) |
|
|
|
| a) |
|
|
|
|
| b) |
|
|
|
| b) |
|
|
|
|
| c) |
|
|
|
| c) |
|
|
|
|
| d) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| e) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| f) eşitlik eki (-ca,-ce, -ça, -çe ) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| 9) -lar,-ler çoğul eki ile -ları, -leri iyelik 3. şahıs eki birbirine karıştırılmamalıdır. Eğer nesneye |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| sahip olan varlık çoğul ise o ek iyelik ekidir. Sahip olan varlık tekil ise o ek çoğul ekidir. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| örnek: Alpler yeni evleri ne taşındı. |
|
|
|
|
|
|
|
|
| çoğul | iyelik |
|
|
|
|
|
|
|
| * İşleri yoğun olduğu için beni aramayı unutmuş. * Belediye görevlileri yol yapımında çalışıyor. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| * Yengemler, misafirleri için hazırlık yapıyor. * Öğrenciler ödevlerini bitirdiler. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| 10) Birinci sütundaki sözcüklerden ikinci sütundan uygun ekleri kullanarak yeni sözcükler türetin. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| kış |
| gün |
|
|
|
|
|
|
|
| uyku |
| ci |
|
|
|
|
|
|
|
| derin |
| siz |
|
|
|
|
|
|
|
| su |
| lik |
|
|
|
|
|
|
|
| yer |
| ce |
|
|
|
|
|
|
|
| iç |
| lak |
|
|
|
|
|
|
|
| göz |
| lem |
|
|
|
|
|
|
|
| yüz |
| gı |
|
|
|
|
|
|
|
| duvar |
| üm |
|
|
|
|
|
|
|
| al |
| ki |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| 11) Aşağıdaki fiillere uygun ekler getirerek isimler türetiniz. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| kes……………………… konuş…………………………çat………………… ….üz…………………….. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| boz………………………..vur……………………………biç………………………at…………………….. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| 12-) Aşağıdaki cümlelerdeki sözcükleri inceleyiniz.(Kök, yapım ekleri ve çekim eklerini göster.) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| * Akşamleyin dalgaların sesini dinledik. |
|
|
| *İşsizlere iş bulmak gerekir. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| * Boyacı da seni sordu. |
|
|
| * Yağmurlu havaları severiz. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| * Onun dostça davranışlarını seviyorum. |
|
|
| * Onun söylediklerine inandınız mı? |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
